Autisme
Het kind met autisme bestaat eigenlijk niet. Net zoals tussen jij en ik zijn er tussen kinderen met autisme erg veel verschillen.
What’s in a name?
Het kind met autisme bestaat eigenlijk niet. Net zoals tussen jij en ik zijn er tussen kinderen met autisme erg veel verschillen. Er bestaan verschillende vormen en gradaties waardoor autisme in zijn geheel moeilijk te beschrijven is. Daarom spreken we over een hele waaier aan stoornissen die de term autisme krijgen. Autisme Spectrum Stoornis of ASS is dus eigenlijk een beter woord voor een kind met autisme.
ASS is een ontwikkelingsstoornis met een neurologische oorzaak. Dat betekent dat hun hersenen op een andere manier werken dan verwacht wordt door de omgeving. Ze begrijpen de wereld op een andere manier dan waarop de meeste mensen die zien. Dat komt omdat ze problemen hebben met het waarnemen, herkennen en verwerken van hun omgeving. De wereld komt voor hen onbekend, chaotisch en bedreigend over waardoor ze zich kunnen terugtrekken, vreemd kunnen overkomen en moeilijk kunnen communiceren.
Sociale communicatie en interactie
Kinderen met ASS hebben het vaak moeilijk met het leggen of onderhouden van contacten. Ze kunnen zich moeilijk inleven in de gedachten, gevoelswereld en bedoelingen of verwachtingen van anderen waardoor relaties moeilijk verlopen.
Beeldspraak en taal
Doordat mensen met ASS moeilijkheden hebben met het interpreteren van beeldspraak en taal nemen ze de dingen vaak erg letterlijk. Daardoor ontstaan snel misverstanden wat opnieuw de communicatie en interactie bemoeilijkt. Bovendien kunnen ze niet goed om met non-verbale communicatie en gezichtsexpressie waardoor verwarring en miscommunicatie veel voorkomende problemen zijn bij kinderen met ASS.
Routines
Kinderen met ASS hebben moeite met plannen en organiseren, omdat ze zich moeilijk een voorstelling kunnen maken van het hier en nu. Ze kunnen zich niet goed inbeelden in wat komen zal, waardoor ze erg sterk vasthouden aan bepaalde regels of rituelen. Structuur is voor die kinderen erg belangrijk omdat ze zo een houvast hebben in de onbekende, chaotische en bedreigende wereld. Als zaken afwijken van regels of een bepaalde routine dan kunnen die kinderen in paniek raken. Kortom, ze hebben voorspelbaarheid nodig in hun leven.
Specifieke interesses
Dat komt tot uiting in sterke en bijzondere fascinaties die voor buitenstaanders vaak als abnormaal worden ervaren. Kinderen met ASS kunnen erg begaafd zijn in een bepaald thema of ergens heel erg in uitblinken. Ze putten rust uit het uren bezig met specifieke zaken en genieten van herhaling.
Volg deze tips
Zorg voor structuur en voorspelbaarheid
- Je kunt werken met een week- of maandplanning waarop je op voorhand aangeeft wat jullie zondag gaan doen.
- Wijk je toch af van de planning, doe dat dan niet te plots. Leg ook uit waarom jullie dat doen en wát jullie dan zullen doen.
- Deel de planning op tijd met de ouders, zodat zij hun kind kunnen voorbereiden op wat jullie in de Chiro gaan doen.
Let op je communicatie
- Trek de aandacht voordat je begint te praten.
- Gebruik duidelijke taal en korte zinnen.
- Taal wordt vaak letterlijk genomen, waardoor het kind iets op een andere manier kan begrijpen dan jij bedoelt. Pas op met grapjes en figuurlijk taalgebruik.
- Spreek niet te snel en ga even na of het kind je begrepen heeft.
Ondersteun met visueel materiaal
Ondersteun zoveel mogelijk zaken met visueel materiaal. Als je een takenschema maakt voor op kamp kan je daar bijvoorbeeld pictogrammen bij zetten in plaats van enkel tekst.
Zet talenten in de verf
Kinderen en jongeren met autisme weten vaak heel veel over een bepaald thema zoals auto’s, vogels of Pokémon. Speel daarop in en stel bijvoorbeeld in een quiz een aantal vragen over dat thema. Ook kunnen sommige kinderen en jongeren met ASS extreem creatief zijn, goed tekenen of een boomhut bouwen die tot in de puntjes in orde is.
Leer het kind kennen
Bij kinderen met ASS is het erg belangrijk om te weten dat elk kind andere routines en gewoontes heeft. Ouders zullen je daar met plezier van op de hoogte stellen. Zoek ook samen met het kind wat zijn/haar angsten zijn, waar hij/zij nood aan heeft en wat hem/haar geruststelt. Die informatie is erg nuttig omdat je kan inspelen op de individuele behoeftes van het kind.
Accepteer sommige zaken
Lichamelijk contact is niet evident. Hou daar rekening mee als ze een spel spelen.
Oogcontact is soms lastig. Zet je naast iemand met ASS om in gesprek te gaan, dat gaat vaak makkelijker dan tegenover die persoon te zitten.
Kinderen met autisme hebben vaak moeite om te snappen hoe anderen zich voelen. Probeer de gevoelens van anderen uit te leggen zodat dat voor het kind met autisme begrijpelijk wordt.
Bereid je voor op een moeilijk moment
Soms kan een lid met ASS een paniekaanval krijgen. Dat kan gebeuren als die veel prikkels krijgt (geluid, beeld, sociaal contact).
Zorg dat je op voorhand een rustige ruimte afspreekt waar je lid naartoe kan gaan als die zo’n paniekmomentje krijgt. Dat kan een lege ruimte zijn of tegen een boom, zolang het een rustige plaats is.
Stel je lid gerust en blijf er even bij als die dat wil.
Laat je ondersteunen
Ouders van kinderen met ASS kunnen je tips geven voor de omgang met hun kind. Vraag of je eens kunt langskomen en zoek samen naar waar jij als leiding extra op zal letten.
Kinderen met ASS gaan vaak – maar niet altijd – naar een school op hun maat. Naar welke school het kind ook gaat, zijn of haar leerkrachten zullen het kind op een andere manier kennen dan jij. Als je op vragen of uitdagingen botst, kun je ook bij hen terecht.
Zorg voor een vertrouwenspersoon
Die persoon is iemand waar het kind op terug kan vallen als het zich bedreigd of onveilig voelt. Dat is best iemand die goed overweg met het kind kan en misschien al een band met het kind heeft opgebouwd. In het begin is die persoon steeds dezelfde maar naarmate het kind de organisatie langer kent kan die persoon soms wisselen.
En leiding met ass?
Voor hen gelden eigenlijk dezelfde tips. Het is belangrijk dat je hen inzet volgens hun talenten, zoals de financiën regelen, creatieve kampthema’s bedenken of het materiaalhok ordenen. Probeer samen met hen te ontdekken wat die talenten zijn. Probeer hen te begeleiden in zaken die moeilijker zijn, zoals sociaal contact met ouders. Het animatortraject op maat kan een grote hulp zijn.
