Fysieke beperking
Een fysieke beperking verwijst naar een probleem of obstakel in de lichamelijke context waardoor de bewegingsmogelijk verstoord wordt.
Belangrijkste kenmerken
- Kan zich uiten in zichtbare fysieke beperkingen en oncontroleerbare bewegingen
- Hebben vaak hulpmiddelen nodig
Belangrijkste tips
- Vraag en bespreek welke hulp er nodig is
- In geval van medische of persoonlijke hulp, vraag uitleg bij ouders
- Werk drempels weg
- Zet je op dezelfde hoogte
What’s in a name?
Een fysieke beperking verwijst naar een probleem of obstakel in de lichamelijke context waardoor de bewegingsmogelijk verstoord wordt. Die kinderen of jongeren worden dus gehinderd en beperkt in hun handelingen en/of bewegingen.
De beperking kan ontstaan door ziekte of een ongeluk maar kan evengoed aangeboren zijn. Ook de opdeling tussen functionele afwijkingen en fysieke afwijkingen is van belang. De laatste soort slaat meer op de gevolgen van de beperking in tegenstelling tot de eerste die de oorzaken van de beperking behelst. Het hebben van een fysieke beperking kan soms voorkomen in combinatie met een andere beperking zoals een mentale beperking, autisme …
Aangeboren beperking
De oorzaken voor de beperking situeren zich in dit geval voor, tijdens of kort na de geboorte. De meest voorkomende oorzaak is zuurstoftekort in de hersenen, waardoor die beschadigd worden met als gevolg dat de grove en kleine motoriek verstoord worden. Dat is een voorbeeld van een functionele afwijking.
Niet aangeboren beperking
De beperking kan gedurende elk levensjaar ontstaan en kan zowel tijdelijk als permanent zijn. De meest voorkomende oorzaken voor een niet-aangeboren fysieke beperking zijn een ongeval of ziekte. Bij ongevallen kunnen mensen tijdelijk of permanent verlamd raken aan bepaalde ledematen, in een rolstoel terecht komen … Ook amputatie komt vaak voor na een ongeval of een ziekte. Onder die groep vallen ook de mensen die een niet aangeboren hersenletsel oplopen en daardoor een fysieke beperking krijgen.
Functionele afwijking
Die hebben te maken met een verstoring in bepaalde lichamelijke functies. Die afwijkingen zijn meestal aangeboren. Voorbeelden hiervan zijn coördinatieproblemen of onvrijwillige bewegingen zoals spasmen.
Fysieke afwijkingen
Die afwijkingen komen voort uit het niet volgroeid zijn van bepaalde lichaamsdelen of het beschadigd zijn van bepaalde lichaamsdelen. Voorbeelden daarvan zijn ontbrekende ledematen door amputatie of rolstoelgebruikers.
Impact op het leven
Leven met een fysieke beperking heeft een grote impact op je verdere leven. Op school, op het werk, in de vrije tijd, in het openbaar … worden zij daar telkens mee geconfronteerd. Ze stoten vaak op letterlijke drempels, starende blikken en weinig respect.
Leren en ontwikkelen
Omwille van hun beperkte handelings- en bewegingsmogelijkheden lopen die kinderen vaak achterstand op bij het leren en ontwikkelen. Kinderen in een rolstoel kunnen bijvoorbeeld minder snel de omgeving ontdekken omdat ze zich moeilijker kunnen verplaatsen. Door hun vele ziekenhuisbezoeken en medische problemen krijgen ze bovendien nog eens minder kansen om zich te ontwikkelen. Extra aandacht en stimulatie is bij deze kinderen en jongeren vaak nodig.
Empowerment
Empowerment is een proces van versterking waarbij de kinderen en jongeren zelf grip krijgen op hun eigen situatie. Empowerment gebeurt door het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het stimuleren van participatie. Het valt op dat kinderen en jongeren met een fysieke beperking vaak heel empowered zijn. Zo zijn ze erg gemotiveerd en bezitten ze over een flink staaltje wilskracht. Ze zullen dan ook niet snel opgeven voor ze hun doelen bereikt hebben. Bovendien zijn deze kinderen erg zelfstandig en kunnen ze op vele vlakken goed voor zichzelf zorgen.
Volg deze tips
- Ouders kennen hun kind het beste, een goed contact is dan ook belangrijk. Als je op huisbezoek gaat, kunnen ze je informatie geven over eventuele medische zorgen of andere dingen waarop je moet letten in de omgang met hun kind. Vergeet niet die informatie achteraf te delen met de rest van de leidingsploeg.
- Wees geduldig en neem voldoende tijd. Iemand met een functiebeperking heeft voor bepaalde zaken misschien wat langer nodig.
- Als je hulp wilt bieden, vraag dan eerst of die hulp nodig is. Wees niet over-behulpzaam. Het is voor kinderen en jongeren met een fysieke handicap niet leuk als jij bepaalde zaken voor hen doet die ze zelf kunnen. Als iemand aangeeft dat die hulp kan gebruiken, vraag je best even waarmee je precies kunt helpen. Zo vermijd je dat je te veel of te weinig hulp biedt. Zorg er ook voor dat het kind dat een beperking heeft niet de special guest wordt. Geef hun niet overdreven veel aandacht want dat kan gênant worden voor de persoon in kwestie.
- Respecteer privacy tijdens verzorgingsmomenten. Dat gaat zowel over wassen en plassen als over persoonlijke vragen stellen.
Aandachtspunten bij rolstoelgebruikers
Iemand met een rolstoel in je afdeling vraagt wat aanpassingen van praktische aard. Eerst en vooral moet je lokaal toegankelijk zijn voor rolstoelen. Een lokaal op een verdieping bereiken, is onmogelijk zonder lift. Ook het sanitair moet goed toegankelijk zijn voor de rolstoelgebruiker.
Denk na over de keuze van het terrein bij activiteiten. Niet elk terrein is geschikt.
Als de rolstoel geduwd moet worden, moet er iemand ter beschikking zijn om die taak op zich te nemen. Zorg dat er altijd iemand verantwoordelijk is voor het duwen. Werk eventueel met een beurtrol (bv. elke week duwt iemand anders van de afdeling). Geef eventueel enkele lessen in het duwen van de rolstoel.
Praat op gelijke hoogte, zo kun je elkaar in de ogen kijken.
Laat bij kringspelletjes andere kinderen op een stoel zitten in plaats van op de grond.
Let erop dat je tegen derden niet in hun naam gaat spreken. Het kind of de jongere kan zelf vragen stellen en antwoorden geven. Soms hebben begeleiders van kinderen met een rolstoel de neiging dat weleens te vergeten.
Elk kind en elke jongere wil spelen, ravotten en zich uitleven. Een bosspel kan perfect haalbaar zijn voor een kind met een fysieke beperking. Het is een veelvoorkomend misverstand dat een kind of een jongere in een rolstoel altijd een speciale taak moet krijgen. Het kind geeft het best zelf aan wat hij of zij wel of niet kan meedoen in het spel. Vaak doen ze het liever iets minder goed dan dat ze opnieuw een speciale taak krijgen. Een opdrachtenspel leent zich bijvoorbeeld goed voor kinderen in een rolstoel omdat opdrachten op maat te verzinnen zijn.
Een rolstoel kantel je bijvoorbeeld steeds achterwaarts als je van of op een trap/verhoog gaat. Ga niet te snel als je bergaf rijdt, hou afstand met de rolstoel, zodat je nergens tegen botst. Vergeet niet dat het kind zijn of haar voeten op steuntjes heeft staan en dat die een eindje voor de rolstoel uitsteken. Als je iets aanbiedt, doe het dan binnen handbereik. Het kan een meerwaarde zijn om eens zelf te ervaren hoe het voelt om geduwd te worden.
En leiding met een fysieke beperking?
Voor leiding gelden eigenlijk dezelfde tips. Als je medeleiding een fysieke beperking heeft, bespreek dan in het begin van het werkjaar en voor het kamp wat lukt en wat niet. Maak daar goede afspraken over, help elkaar waar nodig en wees vooral eerlijk met elkaar.
Hulp nodig of nuttige info?
- Bij de diversiteitsverantwoordelijke van je jeugdorganisatie
- Op de site van het Vlaams agentschap voor personen met een beperking vind je meer informatie over het leven met een beperking.
www.vaph.be - Op de website van toegankelijke jeugdlokalen vind je allerlei informatie terug over de toegankelijkheid van jullie lokaal.
www.toegankelijkejeugdlokalen.be - De Vereniging personen met een beperking biedt informatie aan over personen met een fysieke beperking en subsidiemogelijkheden voor je lokaal. Bovendien bieden ze trajectleiding aan voor zowel jeugdwerkers als kinderen en jongeren met een beperking.
www.dito.be ?? - Op de spelensite zijn erg veel spelen te vinden om te spelen met kinderen en jongeren met een fysieke beperking.
www.spelensite.be - Bij Cera kan je financiële ondersteuning aanvragen voor de aanpassing van de lokalen
https://www.cera.coop/nl/particulieren/steun-aan-samenleving/hoe-aanvragen/steun-aanvragen
